Ritskes’ non dualiteit

In Trouw van 6 januari 2018 staat een interview met Rients Ritskes (de grondlegger van Zen.nl) en filosoof Arthur Nieuwendijk over het boek dat zij over non-dualiteit schreven.

Journalist Marlinde van der Breggen vraagt aan Ritskes: “Wat is dat eigenlijk, non-dualiteit?” Ritskes antwoordt: “Heel kortgezegd: alles is één”.

In het boek Papaji, Interviews, staat een gesprek tussen Papaji (ook wel Poonjaji genoemd) en Catherine Ingram. Zij vraagt Papaji: “En wat is dat dan, het Zelf?” Hij antwoordt dat dit onbeschrijfelijk is en laat haar vervolgens dit onbeschrijfelijke ervaren. Hij zegt dan: “Denk aan één zonder het concept van twee en laat dan het concept van één vallen”. Zo liet Papaji Catherine Ingram ervaren wat non-dualiteit is.

Verderop in het interview zegt Ritskes dat het hem met name gaat om het spirituele denkniveau.

Zolang we het concept van één niet opgegeven, blijven we op een spiritueel denkniveau bezig met het begrip non-dualiteit.

Non-dualiteit wordt pas realiteit wanneer het intellect zich realiseert dat het niet in staat is om aan dualiteit voorbij te gaan.

Het begrip non-dualiteit veronderstelt niet-twee. Met de uitspraak dat alles één is ontkennen we tweeheid. Deze ontkenning geeft aan het begrip non-dualiteit een dualistische betekenis. Pas als het concept van één wordt opgegeven kan non-dualiteit als realiteit worden ervaren.

Als alles één is, moet eenheid alles omvatten, inclusief tweeheid. Eenheid neemt dan de gedaante aan van tweeheid. Het herkennen dat tweeheid vermomde eenheid is, is voor het intellect niet te begrijpen.

Voor Rients Ritskes is non-dualiteit dit moment; het nu ervaren als het alles.

Of ik nu afleidende gedachten heb, oordelen, projecties of me volledig bewust ben van dit moment; het ene is niet meer of minder duaal of non-duaal dan het andere.
Eenheid manifesteert zich in en als afleidende gedachten, oordelen, projecties, volledig bewust zijn van dit moment, enz.

Aan het slot van het interview zegt Ritskes: “Van dualiteit word je gek. Als je je alleen maar afgezonderd voelt van de wereld, wordt de eenzaamheid zo groot dat je niet meer weet wie je bent”.

Ik denk dat niet zozeer het afgezonderd voelen van de wereld, maar het onwetend zijn over wie we wezenlijk zijn, eenzaam maakt en misschien sommigen zelfs gek.

Literatuur: Papaji, Interviews, 1993, Avadhuta Foundation