qigong basisoefeningen

In de qigonglessen wordt me regelmatig gevraagd of ik niet enkele basisoefeningen kan onderwijzen. Graag wil ik die vraag beantwoorden met het uitleggen wat mijn uitgangspunten zijn voor de keuze en volgorde van de oefeningen die ik onderwijs.
In mijn keuzen laat ik mij vooral leiden door de drie ontwikkelingsstadia die Dr. Shen Hongxun in de Taijiwuxigong beoefening onderscheidde.
Ook de tijd van het jaar en de atmosfeer in de groep spelen een rol in de keuze van de oefeningen.

Hieronder geef ik uitleg over deze ontwikkelingsstadia, de Taijiwuxigong-oefeningen die ermee corresponderen en hun effecten. Behalve Taijiwuxigong onderwijs ik ook andere qigongmethoden. Ook deze oefeningen zijn volgens het schema van de ontwikkelingsstadia in te delen. Echter ik beperk mij hier tot uitleg over de Taijiwuxigong-oefeningen.

TAIJIWUXIGONG ONTWIKKELINGSSTADIA

Zoals het energetisch proces zich over het algemeen bij de beoefenaars voltrekt, laat een patroon zien. In dit proces kunnen globaal drie stadia worden herkend. Van deze drie kennen het tweede- en derde stadium een aantal substadia.

1. ACTIVERING VAN HET ONDERSTE DANTIAN
   De qi verzamelt zich in de onderbuik, in het onderste dantian. Het wordt actief door het lichaam tegelijkertijd te strekken en te ontspannen en het lichaamsgewicht te laten rusten op de voorvoeten.
   Bij het aannemen van deze lichaamshouding neemt het lichaam aardekracht op via de yongquan punten onder de voetzolen. De qi in het onderste dantian neemt hierdoor toe en wordt voelbaar. Eenmaal voelbaar geworden kan de qi in het lichaam geleid worden.Wanneer de activiteit in het onderste dantian toeneemt, wordt de onderbuik warm, de geest kalm en helder en de ademhaling regelmatig en diep.De oefeningen die corresponderen met het eerste ontwikkelingsstadium zijn de Wuxi oefeningen (spontane bewegingsoefeningen). Deze onderwijs ik vaak in de qigonglessen op maandagavond.
2. OPENEN VAN DE VIJF MAI
   De verzamelde en toegenomen qi beweegt vanuit het onderste dantian via een stelsel van vaten en kanalen (Jing Luo) naar de lichaamsuiteinden. De kanalen zijn vertakkingen van de vaten. Het onderste dantian pompt de qi met kracht door dit stelsel.
   De tot kracht geëvolueerde qi opent vijf energievaten: het Middenvat, het Achterste- en Voorste Vat en het Linker- en Rechter Vat (respectievelijk Zhong Mai, Du Mai, Ren Mai  en Zuo- en You Mai). Zij openen in deze volgorde.
   De Du- en Ren Mai maken deel uit van de acht extra meridianen: de Qi Jing Ba Mai. De Zhong Mai, Zuo Mai en You Mai worden niet genoemd in de Traditionele Chinese Geneeskunde maar worden onderscheiden in de Tibetaanse Geneeskunde en de Tibetaans Boeddhistische tradities.
   In de Zhong Mai beweegt de qi op en neer. Tussen de wervelkolom en de voorzijde van het lichaam circuleert die in de Du en Ren Mai en tussen de linker en rechterzijde van het lichaam in de Zuo- en You Mai.De uiteenlopende oefeningen die corresponderen met het tweede ontwikkelingsstadium  bevrijden het lichaam van belastende factoren, waaronder residuen van emoties.
   Zij voeden en zuiveren het lichaam, verbeteren het functioneren van de interne organen en vergroten het welbevinden.De oefeningen die corresponderen met het tweede ontwikkelingsstadium zijn de Borst-, Hoofd- en Buik Daoyin. Van de Borst- en Hoofd Daoyin bestaan twee varianten.
   in de Qigonglessen op maandagavond worden deze oefeningen in de hierboven genoemde volgorde onderwezen. Zo begin ik aan het begin van het cursusseizoen steevast met het onderwijzen van de Borst Daoyin.
3. ONTWAKEN VAN LATENTE FUNCTIES
   In het laatste substadium van het tweede ontwikkelingsstadium roteert de qi in het onderste dantian. De oefening die hiermee correspondeert is de Buik Daoyin. De rotatie trekt aarde- en hemelkracht aan. Het lichaam neemt hemelkracht op via de fontanel. De krachten die het lichaam van buiten opneemt, fuseren en breiden zich in alle richtingen uit in de Zhong Mai. De expansie is in potentie ongelimiteerd.In het derde stadium worden overwegend meditatieoefeningen gedaan. Die concentreert zich op het balanceren van mentale ontspanning en focus. Dit wordt op een steeds dieper niveau gedaan. De focus kan bijvoorbeeld zijn: het volgen van de ademhaling of het met aandacht verblijven in het onderste dantian.
   In geval van objectloze meditatie verwijlt de beoefenaar in een staat van wakkerheid.
   Het op een steeds dieper niveau in balans houden van mentale ontspanning en focus is een uiterst delicaat proces. Uiteindelijk kan die leiden tot het ontwaken van latente functies. De beoefenaar kan bijvoorbeeld het vermogen verwerven in het eigen lichaam te kunnen kijken of in dat van een ander. In de medische qigong wordt dit gebruikt voor diagnose.De oefeningen die corresponderen met het derde ontwikkelingsstadium zijn de Hiel Daoyin en mediatie. De meditatieoefeningen worden zittend, staand of liggend gedaan.In de meditatiebeoefening bereikt de beoefenaar een zeer diep niveau van ontspanning. De  geest wordt uitermate stil en het gevoel van afgescheidenheid verdwijnt; men voelt zich een met zijn omgeving.
   De ademhaling evolueert van longademhaling naar dantian- en huidademhaling.Zoals eerder opgemerkt is het op een steeds dieper niveau balanceren van mentale ontspanning en focus een uiterst delicaat proces.
   Een les van vijf kwartier, waarbij meditatie het sluitstuk is, is niet zo geschikt voor de ontwikkeling van latente functies. Meditatie onderwijs ik dan ook bij voorkeur in een aparte cursus. Die organiseer ik bij voldoende belangstelling.

HEMEL–AARDE DAOYIN EN SLANGEN DAOYIN

Behalve de acht bovengenoemde Daoyin zijn er twee Taijiwuxigong oefeningen die niet goed zijn in te delen in het schema van de ontwikkelingsstadia: de Hemel-Aarde Daoyin en Slangen Daoyin.

De Hemel-Aarde Daoyin opent het bovenste dantian, keel en hartchakra, intensiveert de circulatie van de qi in de Gordel-  en Blaasmeridiaan. Bovendien neemt het lichaam Hemelkracht op via de handen en fontanel.

De Slangen Daoyin mobiliseert de wervelkolom, maakt het vrij van belemmeringen en verbetert de qi-circulatie in de Du Mai.
Aangezien veel gezondheidsklachten samenhangen met onregelmatigheden in de wervelkolom, is de Slangen Daoyin een uitermate belangrijke qigongoefening.
Omdat veel oudere qigongbeoefenaars moeite hebben met het op de knieën zitten, onderwijs ik tegenwoordig een staande versie van de Slangen Daoyin.