Dao, qi en het menselijk lichaam

Wat de Dao betreft, de Dao waarover gesproken kan worden is niet de eeuwige Dao;
Wat namen betreft, de naam die genoemd kan worden, is niet de eeuwige naam.
Het naamloze is het begin van de tienduizend dingen;
Het genoemde is de moeder van de tienduizend dingen.

Dit zijn de beroemde openingszinnen van de Dao De Jing. Dao en qi zijn welhaast inwisselbare begrippen; de Dao volkomen ongrijpbaar en de schijnbaar grijpbare qi.

Elisabeth Rochat de Vallée legt in het boek ‘Essence, Spirit, Blood and Qi’ uit dat het karakter voor qi is samengesteld uit twee beelden. Het ene beeld is dat van ontkiemend graan en het andere van een uitademing. Gecombineerd tonen de twee beelden de expressie van leven die het resultaat is van transformatie. Wat het karakter niet laat zien is dat het een substantie of visueel teken van activiteit is; het laat eenvoudigweg een uitademing zien, een vrijkomen van iets. Dat is qi dus! In onze voorstelling kan van een emanatie geen sprake zijn als het vrijkomen niet ergens vandaan komt, niet een oorsprong heeft. Met het afwezig zijn van een oorsprong is qi een realiteit èn een illusie.

In essentie is qi alles wat is omdat alles bestaat bij de gratie van beweging en de voortduring van die beweging. Ook de effecten van transformatie zijn het gevolg van qi. In dat opzicht omvat qi alle verbanden, invloeden, wijzen waarop die invloeden worden ontvangen en eraan wordt aangepast en alle dingen en levende organismen.

In de Chinese cultuur had het menselijk lichaam altijd een sterke connectie met de Dao; werd het menselijk lichaam gezien als een replica van de Dao. De Dao is de oorsprong van al het bestaande; de scheppende kracht waar al het bestaande uit voortkomt en door wordt onderhouden.

Ons lichaam is vrij van stagnatie als de qi overvloedig is en vrij circuleert in een stelsel van kanalen en collateralen: de jingluo. Maar de qi beweegt niet alleen lineair in een netwerk maar ook in de weefsels en de andere lichaamsstructuren en rondom het lichaam. Indien de qi vrij beweegt, dan gedraagt die zich als een zwerm spreeuwen waarvan de formatie voortdurend van vorm verandert. In een dergelijke conditie is ons lichaam een replica van de Dao en is de qi net zo ongrijpbaar als de Dao.
Om dit te bereiken focust de taiji en qigongbeoefening niet op de qi zelf maar op het creëren van de condities waardoor de qi vrij in het lichaam kan bewegen.