Dichter bij mezelf

Regelmatig hoor en lees ik dat yoga, mindfulness, Zen meditatie en ongetwijfeld ook taiji en qigong, ons dichter bij onszelf brengen. Ik vraag mij af wat deze auteurs precies bedoelen met “dichter bij onszelf”.

Als ik zeg dat ik dichter bij mezelf wil komen, wek ik onbedoeld de indruk dat er drie ikken zijn. Er is de afstandelijke, objectieve ik die vanaf enige afstand twee andere ikken ziet en vaststelt dat die twee van elkaar verwijderd zijn: een aangepaste ik die verwijderd is van de oorspronkelijke ik die ‘mezelf’ wordt genoemd. Naarmate de aangepaste ik zich meer heeft aangepast, is die verder verwijderd van die oorspronkelijke ik.

Ook al wekken we in ons taalgebruik vaak de indruk dat er meerdere ikken zijn, lijkt het mij dat er maar een ik kan zijn. Echter als ik onderzoek waar die ik is en wat zijn kenmerken zijn, dan vind ik helemaal niets. Er is dan niet iets dat zich toont als ik. Wat zich ontvouwt is een lege, grenzeloze ruimte.
Wanneer mensen zeggen “Ik wil dichter bij mezelf komen”  bedoelen ze waarschijnlijk: “Ik wil mijn hart volgen”.

In de Chinese geneeskunde wordt gezegd dat zich een hart bevindt in het hart. Dit ‘hart in het hart’ is leeg. Gedachten en gevoelens wellen op in dit hart en vibreren in de lege ruimte. En juist omdat dit hart leeg is, kan het herkennen of het met deze vibraties resoneert of niet. Het ‘zelfbewuste hart’ – het hart dat zich bewust is van zijn taken – accepteert de vibraties waarmee het resoneert en wijst de andere af. Het is in staat de erin opwellende gedachten en gevoelens tot wasdom te laten komen en ze te vormen tot heldere intenties. Het hart kan zijn taken goed uitvoeren als het kalm en beschikbaar is en niet als rusteloosheid en begoocheling overheersen.
Een zelfbewuste hart waakt over de condities die het nodig heeft om optimaal te kunnen functioneren.

Geven we uitdrukking aan de gedachten en gevoelens die in ons resoneren, dan geven we uitdrukking aan onze unieke kwaliteiten en eigenschappen. Geven we hieraan vorm, dan gebruiken we onze levenskracht op de meest efficiënte en doelmatige wijze. Terwijl we die gebruiken vullen we die ook steeds weer aan. Ons lichaam laden we dan steeds op met de vreugde en voldoening die onze bezigheden ons geven.

Het ‘hart in het hart’ is een lege, grenzeloze ruimte waarin we ons kunnen afstemmen op wat ons het meest dierbaar is en ons kan gidsen in de keuzes die we maken.
De beoefening van taiji en qigong kan bijdragen aan de ontwikkeling van een ‘zelfbewust hart’; een waakzaam hart dat waakt over de condities die het nodig heeft om zijn toebedeelde taken goed te kunnen uitvoeren.